Đông y không chỉ được biết đến với những bài thuốc gia truyền thanh lọc cơ thể, bổ thận, mát gan mà còn là bài thuốc dùng trong chữa trị các bệnh mãn tính như tiểu đường. Tuy không có tác dụng nhanh như các loại thuốc Tây y, nhưng hiệu quả của Đông y lại mang tính lâu dài. Vậy nên, chữa tiểu đường bằng các bài thuốc Đông y đặc trị là lựa chọn của không ít người hiện nay.
Sơ lược về bệnh
Tiểu đường (đái tháo đường) là bệnh xảy ra ở bộ phận bài tiết. Người xưa gọi các biểu hiện của bệnh là “tam đa, nhất thiểu” nghĩa là “uống nhiều, đói nhiều, tiểu nhiều và sụt cân nhanh”. Thông thường, những người mắc đái tháo đường có lượng đường trong nước tiểu và máu khá cao (trong máu thường >7mmol/l = 1.2g/l). Người trong độ tuổi trung niên đặc biệt là nam giới là nhóm đối tượng chính dễ mắc căn bệnh này.
Nguồn gốc gây ra chứng đái tháo đường ở nhiều người theo cổ nhân là do xuất phát từ:
- Ẩm thực bất điều (ăn uống nhiều đồ ngọt, cay, béo; ăn uống không hợp lý).
- Ngoại cảm lục dâm (yếu tố nhiễm khuẩn và môi trường tác động vào cơ thể).
- Tình chí thất điều (thần kinh, tâm sinh lý không ổn định).
- Cửu phục đan dược (sử dụng thuốc tùy tiện).
- Phòng lao bất điều, trường kỳ ẩm tửu (lao lực quá độ và đam mê tửu sắc)…
Những nguyên nhân trên tấn công trực tiếp hoặc gián tiếp vào công năng của lục phủ ngũ tạng, đặc biệt là vào ba tạng thận, tỳ, phế làm phát sinh bệnh.
Nguyên tắc điều trị theo Đông y
– Điều trị tổng thể mọi mặt. Xuất phát từ quan điểm coi chủ thể là một khối thống nhất toàn diện. Nghĩa tổng thể này có thể hiểu là:
(1) Sử dụng tổng hợp tất cả các biện pháp từ không dùng thuốc đến dùng thuốc; dùng thuốc kết hợp với chế độ sinh hoạt, ăn uống, tập luyện…
(2) Trong suốt quá trình trị liệu phải luôn theo dõi công năng hoạt động của các tạng phủ mắc bệnh trong mối quan hệ hỗ trợ, tác động qua lại lẫn nhau với các tạng khác để có biện pháp điều chỉnh phù hợp.
Bài thuốc Đông y đặc trị cho người bị tiểu đường
Bài thuốc 1. Dùng chung cho các loại nguyên nhân gây đái tháo đường
Phép chữa là bổ thận âm làm chính kèm hoạt huyết trị ứ, lấy sinh tân dịch làmcơ sở, thanh nhiệt dưỡng âm.
+ Vị thuốc:
| 20g | Sinh địa | 12g | Kỷ tử | 12g | Thạch hộc | 8g | Thiên hoa |
| 20g | Thạch cao | 12g | Biển đậu | 10g | Đan bì | 8g | Sơn thù |
| 12g | Thiên môn | 12g | Mạch môn | 10g | Trạch tả | 8g | Sa sâm |
| 12g | Ý dĩ | 12g | Tang bì | 15g | Hoài sơn | 8g | Hoàng liên |
Gia giảm vị thuốc trong các trường hợp:
- Đói nhiều thêm: hoàng liên.
- Khát nhiều thêm: tang bì, thiên hoa, thạch cao.
- Tiểu nhiểu thêm: tang phiêu diêu, ích trí nhân, ngũ vị
+ Cách dùng: sắc cùng 5 bát nước, uống khi thuốc nóng vào 2 cử sáng/ chiều mỗi ngày khi bụng còn đói.
Bài thuốc 2. Chữa tiểu đường do phế nhiệt
Triệu chứng chung của chứng tiểu đường do nguyên nhân này gồm: miệng khô, khát nước, rêu lưỡi ít, lưỡi đỏ, mạch sắc nhợt nhạt.
Phép chữa là dùng bài thuốc dưỡng âm nhuận phế.
+ Vị thuốc:
| 20g | Thiên hoa | 16g | Gạo nếp | 8g | Ngũ vị |
| 16g | Sinh địa | 16g | Mạch môn | 6g | Cam thảo |
+ Cách dùng: tương tự như bài thuốc 1.
Bài thuốc 3. Chữa đái tháo đường do yếu tố vị nhiệt
Triệu chứng chính bao gồm: ăn nhiều nhưng vẫn cảm thấy đói nhiều, người gầy kèm táo bón, rêu lưỡi vàng, lưỡi đỏ, mạch hoạt sác.
Phép chữa là dùng bài thuốc dưỡng âm sinh tân.
+ Vị thuốc:
| 16g | Huyền sâm | 16g | Thiên hoa | 12g | Mạch môn |
| 16g | Sinh địa | 12g | Đại hoàng | 6g | Hoàng liên |
+ Cách dùng: tương tự bài thuốc 1.
Bài thuốc 4. Chữa tiểu đường do yếu tố thận âm hư
Triệu chứng chính gồm: đi tiểu nhiều lần trong ngày, quan sát nước tiểu thấy nước như cao mỡ, người gầy gò, miệng khô khốc, lưỡi đỏ rêu ít, chân tay nóng, hồi hợp, mạch tế sác.
Phép chữa là bài thuốc bổ thận âm.
+ Vị thuốc:
| 20g | Sinh địa | 12g | Mạch môn | 12g | Tang bì | 8g | Sơn thù |
| 20g | Thạch cao | 12g | Thạch hộc | 8g | Thiên hoa | 10g | Đan bì |
| 15g | Hoài sơn | 12g | Ý dĩ | 8g | Sa sâm | 10g | Trạch tả |
| 12g | Kỷ tử | 12g | Biển đậu | 8g | Hoàng liên |
+ Cách dùng: tương tự bài thuốc 1.
Bài thuốc 5. Chữa tiểu đường do thận dương hư
Triệu chứng của bệnh đái tháo đường do yếu tố thận dương hư cũng tương tự với thận âm. Chỉ có phép trị là khác.
Phép chữa là dùng bài thuốc bổ dương cố sáp.
+ Vị thuốc:
| 30g | Thục địa | 10g | Trạch tả | 12g | Tang phiêu tiêu | 8g | Khiếm thực |
| 15g | Hoài sơn | 10g | Bạch linh | 4-8g | Đại hồi | 8g | Nhược quế |
| 15g | Sơn thù | 10g | Đan bì | 8g | Kim anh tử |
+ Cách dùng: tương tự bài thuốc 1.
Lưu ý nhỏ: trong quá trình điều trị bằng các bài thuốc Đông y, nên kiên dùng chung các thuốc hoạt huyết.
